e-Spor Hukuku ve e-Sporun Türkiye'deki Yeri

Son dönemin hızla büyüyen sektörlerinden biri olan e-spor artık Türkiye’de de resmileşiyor. Her ne kadar geç kalınmış da olsa, Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü Merkez Danışma Kurulu tarafından, 24/04/2018 tarihli ve 277144 sayılı Bakanlık Oluru ile Türkiye E-Spor Federasyonu’nun kurulduğu açıklandı. Bu Türkiye e-spor dünyası için oldukça büyük ve resmi bir adım. E-Spor Federasyonu tarafından yapılacak açıklamalar ve atılacak adımlarla birlikte e-spor hukuku açısından ne gibi gelişmelerin ortaya çıkacağı, siber atletlerin haklarının nasıl korunacağı şekillenmeye başlayacaktır.

Peki Bilmeyenler İçin E-Spor Nedir?

Elektronik Spor; dünyanın birçok yerinden dahil olan oyuncuların, online oyunlar üzerinde buluşarak profesyonel müsabakalar yaptıkları, uluslararası e-spor organizasyonları aracılığıyla çeşitli turnuvalarda buluşarak oyun oynadıkları spor dalı olarak tanımlanabilir. Oyunun e-spor olabilmesi için profesyonel ligde oynanması gerekmektedir.

League of Legends, Counter Strike: Global Offensive, Dota 2 e-spor alanında en çok ilgi gören oyunlardandır. E-spor oyuncuları, profesyonel takımlar dahilinde, ödüllü turnuvalara katılarak maddi bir gelir de elde etmektedir. Türkiye’de şu an sadece Riot Games’in yapımcısı olduğu League Of Legends ligi yer almaktadır.

Hızla gelişen teknoloji dünyasında geleneksel sporların tahtını sallayan e-spor dünyası, uluslararası alanda genç, dinamik ve heyecanlı bir kitleyi bünyesinde barındırmaktadır. Aynı diğer spor dallarında olduğu gibi e-sporun da geniş bir izleyici ve taraftar kitlesi bulunmaktadır.

E-Spor Sektöründe Oyuncu Olmak İçin Gerekli Yaş Kriteri

Sektördeki oyuncular 13-14 yaşlarında oyuna başlamaktadır. Turnuvalarda yer almak için ise 17 yaş sınırı getirilmiştir.

Türkiye’de büyük yatırımlar yapan ve e-spor alanında en çok oynanan oyunlardan olan League of Legends’ın yapımcısı Riot Games’in Türkiye’deki organizasyonlarına katılma yaşı 13 iken, uluslararası alandaki yaş sınırı 17 olarak düzenlenmişti. Ancak e-sporcuların takımlarla yaptıkları sözleşmeler kapsamında işçi statüsünde konumlanmaları göz önüne alındığında, 13 yaşında bir kişinin işçi olması çocuk işçiliği gündeme getirmiştir. Bu nedenlerle Riot Games’in geçen yıl turnuva kurallarında yaptığı düzenleme ile bu yaş 17’ye çekilmiştir.

E-spor da diğer sporlar gibi refleks, zekâ, pratiklik, tecrübe ve efor isteyen, bireysel ya da takım olarak oynanan bir spor dalıdır. Bu sebeplerden emeklilik yaşı da geleneksel sporlardaki gibi erken olacaktır. Yine de belirtmek gerekir ki emeklilik yaşı oyunların niteliklerine göre de değişiklik gösterebilir.

E-Spor Alanında Nasıl Kazanç Sağlanıyor?

E-spor takımları katıldıkları lig ve turnuvalarda elde ettikleri başarıları ve yaptıkları sponsorluk anlaşmaları sayesinde ciddi bir gelir sağlamaktadırlar. Oyuncular ise takımla yaptıkları anlaşmaya bağı olarak düzenli maaş almaktadırlar. Bu maaş periyodları takımlarıyla yaptıkları anlaşmalara göre değişkenlik gösterebilmektedir. Oyuncular ayrıca takımlar arası yapılan transferler sayesinde de ciddi kazançlar elde etmektedirler. Oyuncuların kazanç sağladığı bir diğer alan ise maçlarını internet üzerinden yayın yaparak büyük izleyici kitlelerine ulaşmaktır.

Bu sektör Türkiye’de bir e-sporcunun yıllık kazancının 200 bin TL’ye kadar çıkabildiği bir alan haline gelmiştir. Bu rakamlar uluslararası alanlarda çok daha yüksektir. Buradan da anlaşılacağı gibi Türkiye’de yalnızca oyun sektörünün ulaştığı rakamlar, müzik ve sinema gibi iki önemli eğlence endüstrisini geride bırakmıştır. Teknoloji ve internet altyapısının bu denli hızlı ulaşılabilir olması oyun sektörünün de o kadar hızlı büyümesine olanak sağlamıştır.

E-Spor Takımlarının Hukuki Statüsü Nedir?

E-spor takımı olarak şirket ya da dernek bünyesinde Riot Games’e yapacağınız başvurunun kabul alınması halinde takımınız 2. Ligden başlayabilmektedir. Şirketiniz anonim şirket, limitet şirket olabileceği gibi şahıs şirketi de olabilir. Türkiye’de şu an Fenerbahçe Kulübü dernek olarak faaliyet gösterirken geri kalan takımlar şirket olarak sektörde varlığını devam ettirmektedir.

E-Spor Sektöründeki Gelir Kaynakları Nelerdir?

E-spor alanında yapılan harcamaların %70’den fazlası sponsorluklardan gelmektedir. 2017 yılında bu sektörde yapılan harcamalar 696 milyon doları bulmuştur. Bunun 266 milyon doları sponsorlardan, 155 milyon doları reklamlardan, 115 milyon doları oyun yayıncılar ve ücretlerinden, 63 milyon doları bilet ve ürün satışlarından elde edilmiştir. 2017 yılında 2016 yılına göre yüzde 40 civarı artış olduğu tespit edilmiştir. 2020 yılında sektördeki gelirin 1,5 milyar doları bulacağı öngörülmektedir. E-spor taraftarlarının harcadığı rakamlar geleneksel spor taraftarlarına kıyasla daha düşük olsa da bu sektörün hızla büyümesi farkın kısa sürede kapanacağını göstermektedir

İzleyici potansiyeli açısından bakıldığında ise 2017 yılında 385 Milyon izleyiciye ulaşıldığı görülmektedir. Bunların 191 milyonunu düzenli izleyiciler oluşturmaktadır. Taraftar başına düşen harcamanın ise 3,64 dolar olduğu hesaplanmıştır.

Türkiye’de E-Spor’un Gelişimi ve E-Spor Hukuku

Türkiye’de e-spor aslında yıllar öncesinden beri var olan bir akımdır. Seksenli yıllarda atari salonları ile başlayan bu aktiviteler, sonraları internet kafelerde meraklılarının takım kurularak düzenlediği turnuvalara da konu olmuştur. Günümüzdeki e-spor müsabakalarının seksenli yıllardan farkı ise oyunların profesyonel liglerde, profesyonel takımlar altında oynanması ve müsabakaların binlerce kişi tarafından izlenebilmesi olmuştur.

League of Legends’ın yapımcısı Riot Games’in Türkiye’de yatırım yapmasıyla birlikte takım halinde oynanan bu oyunlar sadece amatör olmaktan çıkmış, oyunculara ve yatırımcılara profesyonel e-spor takımları oluşturma imkânı sağlanmıştır.

E-Spor Hukuku’nu değerlendirdiğimiz zaman ise bu sektördeki özneler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi söz konusudur. Sektördeki “özneler” kavramını detaylandırdığımızda ise karşımıza sponsorlar, sporcular, şirketler, kulüpler, antrenörler, federasyon, devlet gibi birçok öğe çıkmaktadır. Bu sebeple e-sporu hukuksal bazda incelediğimizde sadece özel hukuk ya da sadece kamu hukuku kapsamına sokmak pek mümkün olmayacak, disiplinler arası bir sistem olarak değerlendirmek gerekecektir.

Ülkemizde 2011 yılında Türkiye Dijital Oyunlar Federasyonu (TÜDOF) kurulmuş olsa da Federasyon sadece 2 sene faaliyet gösterebilmiştir. Sonrasında ise Gelişmekte Olan Spor Branşları Federasyonu içerisinde Dijital Oyunlar Asbaşkanlığına bağlı olarak kendine hukuksal alanda bir yer edinmiş ve bu sayede 6 yaşını geçen herkese resmi sporcu lisansı alarak bireysel veya kulüple birlikte lisanslı e-sporcu olma hakkı tanınmıştır. Altı yaşını doldurmuş her dijital oyuncu T.C. kimlik numarası beyanı, sağlık raporu, kişisel ya da kulüp adına doldurulan tescil fişi ve iki adet fotoğrafıyla dijital sporcu lisansı için başvuruda bulunabilmektedir.

30.04.2018 tarihi itibariyle de Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü Merkez Danışma Kurulu tarafından, Türkiye E-Spor Federasyonu kurulmuştur. Federasyonun kurulmasıyla birlikte ülkemizde de çeşitli regülasyonlar yapılmaya başlanmıştır.